Regülatör Nedir?

Regülatör, genel olarak bir sistemi veya süreci düzenlemek, kontrol etmek veya dengelemek için kullanılan bir cihaz veya mekanizmadır. Birçok farklı alanda kullanılan regülatörler, elektrik ve elektronik, mekanik, kimya, otomotiv ve havacılık gibi birçok endüstriyel sektörde yaygın olarak kullanılmaktadır. Regülatörler, istenilen bir değeri korumak veya bir sistemi istenen bir durumda tutmak için kullanılır. Bu makalede, regülatörlerin ne olduğu, nasıl çalıştığı ve farklı alanlarda nasıl kullanıldığı üzerinde durulacaktır.

Regülatör Ne İşe Yarar?

Trafoların merkezi yerlere yakın olduğu yerlerde ani voltaj yükselmesi, uzak olduğu yerlerde ise voltaj düşmesi gibi problemler sık sık yaşanmaktadır. Bu gibi voltaj değişimlerinde regülatörler devreye girmektedir.

Regülatörler, elektrikle çalışan cihazlarda bir tampon görevi üstlenir. Yani cihaza gelen akım düşükse bu akımı istenilen düzeye yükseltir eğer cihaza gelen akım yüksekse bu akımı da istenilen düzeye indirir. Böylece voltaj istenilen düzeyde sabit tutulur ve cihazlarınızın ani voltaj değişikliklerinde zarar görmesi engellenmiş olur.

Regülatörlerin Çalışma Prensibi

Regülatörler, geri besleme sistemi prensibine dayanarak çalışırlar. Geri besleme sistemi, bir sistemin çıkışını ölçen bir sensör, bu ölçümü karşılaştıran bir karşılaştırıcı, karşılaştırıcının sonucunu kullanan bir kontrol mekanizması ve son olarak sistemin çıkışını etkileyen bir çıkış mekanizmasından oluşur. Regülatörler, çıkış değerini ölçer ve hedef değerle karşılaştırır. Aradaki farka dayanarak, çıkış değerini kontrol eden bir mekanizma devreye girer ve sistemi istenen değerde tutmak için gerekli düzeltmeleri yapar.

Regülatör Çeşitleri Nelerdir?

Elektrik sistemleriyle çalışan cihazlarda sabit ve düzenli bir gerilime ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle elektrikle çalışan cihazlar yüksek veya düşük voltajla karşılaşmak istemezler. Çünkü kararsız şebekeden gelen akımlar elektrikle çalışan cihazlara kolaylıkla zarar verebilmektedir. Bu gibi durumlarda voltaj regülatörleri devreye girip bir gelen akımı bir tampon gibi sabit bir değerde tutmaya yarar. Yani şebekeden gelen akım giriş yaptıktan sonra dengelenip çıkışta cihaza dengelenmiş bir akım vermektedir.

Dengeleme işlevine ilave olarak birçok regülatör; giriş / çıkış düşük gerilim kesme, giriş / çıkış yüksek gerilim kesme, aşırı yük kesme, çıkış başlatma ve durdurma tesisi, manuel / otomatik başlatma, gerilim kesme ekranı, sıfır gerilim anahtarlama gibi ek özelliklerle birlikte üretilir.

1-Role Tip Voltaj Regülatörü

Yaygın olarak kullanılan bu tip regülatörler evlerde ve ticari alanlarda kullanılan düşük dereceli cihazlarda tercih edilmektedir. Aynı zamanda maliyetinin az olması ve hafif olması avantajları arasında sayılmaktadır. Yüksek gerilimlere daha az dayanıklı olup hızları da düşüktür.

2-Servo Voltaj Regülatörü

Servo voltaj regülatörleri, yüksek çıkış gerilimi ayarı için kullanılır. Bu tip regülatörler tek faz, 3 faz dengeli ve 3 faz dengesiz tipte olabiliyor. Tek faz tipinde bir transformatöre bağlı bir servo motor, 3 faz dengeli tipinde üç transformatöre bağlı bir servo motor, 3 faz dengesiz tipinde üç transformatöre bağlı üç servo motor ve üç ayrı kontrol devresi bulunmaktadır.

3-Statik Voltaj Regülatörü

Statik voltaj regülatörleri, çok hassas regülasyona sahiptir. Servo regülatörlere kıyasla çok daha hassas yapıdadır. Bu regülatörler hassas gerilim regülasyona, hareketli parçalarının olmaması nedeniyle bakım gerektirmemesine, yüksek verim ve yüksek gerilim gibi avantajları nedeniyle çok tercih edilmektedir.

Regülatörlerin Kullanım Alanları

Elektrik ve Elektronik

Elektrik ve elektronik endüstrisinde, regülatörlerin kullanımı oldukça yaygındır. Örneğin, güç kaynaklarında gerilimi düzenlemek için kullanılan voltaj regülatörleri bulunur. Bu regülatörler, dalgalanmalara karşı hassas elektronik cihazların güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar. Ayrıca, motor hızını kontrol etmek için kullanılan motor hız regülatörleri de elektrikli araçlarda ve endüstriyel makinelerde sıkça kullanılır.

Otomotiv

Otomotiv sektöründe regülatörler, araçların farklı sistemlerini kontrol etmek için kullanılır. Örneğin, otomobil motorlarında yakıt enjeksiyonu, emisyon kontrolü ve şarj sistemi gibi sistemlerde regülatörler bulunur. Bu regülatörler, motor performansını ve emisyonları optimize etmek için kullanılır. Ayrıca, otomobillerde sürüş güvenliğini sağlamak için fren regülatörleri ve hız regülatörleri gibi sistemler de bulunur.

Kimya

Kimya endüstrisinde regülatörler, reaksiyon sıcaklığını, basıncını veya akışını kontrol etmek için kullanılır. Bu regülatörler, kimyasal reaksiyonların istenen şekilde gerçekleşmesini sağlamak ve güvenliği sağlamak için önemlidir. Kimyasal proseslerde kullanılan otomatik karıştırıcılar, ısıtma ve soğutma sistemleri ve basınç regülatörleri bu alanda sıkça kullanılan regülatör örnekleridir.

Havacılık

Havacılık endüstrisinde regülatörler, uçak sistemlerini kontrol etmek ve stabilize etmek için kullanılır. Uçaklarda, yakıt akışını, motor hızını ve uçuş kontrol sistemlerini regüle etmek için regülatörler bulunur. Bu regülatörler, uçağın istikrarını ve güvenliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Sonuç

Regülatörler, birçok farklı endüstriyel sektörde kullanılan önemli cihazlardır. Bir sistemi istenen değerde tutmak veya bir süreci kontrol etmek için kullanılırlar. Elektrik ve elektronik, otomotiv, kimya ve havacılık gibi birçok alanda regülatörlerin farklı tipleri ve uygulamaları bulunmaktadır. Regülatörlerin çalışma prensiplerini anlamak, sistemlerin istenen performansı göstermesi ve güvenliğin sağlanması için önemlidir.

Tavsiye Yazı: Soğuk Hava Deposu
Tavsiye Yazı: Kondenser nedir?
Tavsiye Yazı: Evaporatör Nedir?